Możliwości ochrony software i wynalazków wspomaganych komputerowo
Ochrona prawna rozwiązań z obszaru nowych technologii jest tematem bardzo ważkim dla polskich przedsiębiorców. Rozwiązana te dotyczą wszelakich usprawnień procesowych i produktowych w naszym codziennym życiu jak i w przemyśle. Trudno nam już sobie wyobrazić nowoczesne technologie bez odpowiedniego oprogramowania, którego powstawanie, testowanie i wdrażanie wiąże się z dużymi nakładami czasowymi i sporymi kosztami finansowymi.
Nowe rozwiązania technologiczne wykorzystujące w swojej istocie oprogramowanie komputerowe, które pozwala skuteczniej przeprowadzać procesy lub pozwala lepiej funkcjonować urządzeniom określane są jako wynalazki wspomagane komputerowo. Dzięki odpowiedniemu postepowaniu o udzielenie ochrony prowadzonemu przed Urzędem Patentowym przedsiębiorcy mają możliwość uzyskania patentu na takie właśnie rozwiązania. Ogólne zasady przyznawania patentów, czyli monopolu w wykorzystywaniu jakiegoś rozwiązania, określają cechy rozwiązania kwalifikującego się do uzyskania takiej wyłączności rynkowej. Jest to nowość (w skali światowej), poziom wynalazczy (brak oczywistości) oraz stosowalność przemysłowa. Dla rozwiązań wspomaganych komputerowo do tych cech należy jeszcze dołączyć konieczność wykazania dalszego efektu technicznego, czyli uzyskania efektu, który wykracza poza normalne interakcje pomiędzy elementami układów przetwarzających dane.
Jak to działa w praktyce
Przedmiotem rozwiązania wspomaganego komputerem jest takie rozwiązanie, które wymaga, dla swojego prawidłowego funkcjonowania zastosowania oprogramowania. Rozwiązaniem takim może być również sposób sterowania urządzeniem przy użyciu oprogramowania, dzięki któremu uzyskujemy dalszy efekt techniczny.
Dalszym efektem technicznym przykładowo może być:
- kontrola procesu przemysłowego za pomocą komputera lub działanie procesu przemysłowego pod kontrolą oprogramowania, dzięki któremu uzyskujemy ulepszoną wydajność lub bezpieczeństwo procesów, lepsze zarządzanie wymaganymi zasobami komputera lub większą szybkość transferu danych;
- zwiększenie bezpieczeństwa danych podczas transmisji z wykorzystaniem matematycznych algorytmów, gdzie oprogramowanie jest częścią wynalazku, która wykrywa i dokonuje korekcji błędów.
Dla porównania, poniższe cechy nie stanowią o istnieniu dalszego efektu technicznego:
- dokonanie rezerwacji miejsca w hotelu czy samolocie;
- poprawa efektów estetycznych w muzyce;
- ulepszenie wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem.
Aby zwiększyć swoje szanse na pozytywne zakończenie postępowania przed Urzędem Patentowym i uzyskanie monopolu konieczne jest odpowiednie przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej do Urzędu. W opisie rozwiązania należy odpowiednio przedstawić przykład realizacji dla zgłaszanego rozwiązania, który wykazywałby istnienie dalszego efektu technicznego.
Jeśli naszym rozwiązaniem jest urządzenie, to koniecznie jest opisanie konstrukcji technicznej, poprzez określenie poszczególnych części urządzenia względem siebie oraz ich wzajemnych powiązań. Jeśli naszym rozwiązaniem jest nowy proces, to koniecznie jest opisanie ciągu czynności technicznych oraz środków technicznych do realizacji tych czynności. Możliwe jest oczywiście zdefiniowanie czynności „przetwarzania”, „ustalania”, „korygowania”, „przesyłania”, ale trzeba pamiętać, że czynności te należy szczegółowo dookreślić tzn. doprecyzować, w jaki sposób je wykonujemy i przy użyciu jakich narzędzi.
Należy również pamiętać, że na rozwiązania wspomagane komputerowo przysługuje ochrona z tytułu prawa autorskiego, chroni ona jednak tylko samą warstwę oprogramowania.
Czego unikać
Przepisy wielu krajów w tym i Polski nie pozwalają na udzielenie patentu rozwiązaniu, które same sobie stanowią metodę matematyczną. Algorytmy matematyczne odgrywają istotną rolę w wielu dziedzinach naszego życia, jeśli jednak nie zostały one zaimplementowane komputerowo i nie wskazaliśmy ich dalszego efektu technicznego to niestety trzeba się liczyć z odmową udzielenia patentu.
Podobnie brzmią przepisy dotyczące schematów, zasad i metod prowadzenia działalności gospodarczej. Rozwiązania takie (o charakterze finansowym, handlowym, administracyjnym lub organizacyjnym), chociaż bardzo potrzebne w naszej codzienności i wymagające nierzadko dużych nakładów na badania są wyłączone spod patentowania.
Jednak jeżeli takie innowacyjne rozwiązanie wykorzystuje środki techniczne, takie jak sieci komputerowe lub inne programowalne urządzenia, do wykonania co najmniej niektórych części swoich procesów działalności gospodarczej, to istnieje szansa na udzielenie patentu.
Jak postępować?
Warto pamiętać, że dla uzyskania ochrony wynalazku konieczne jest utrzymanie w tajemnicy innowacyjnego rozwiązania aż do chwili dokonania zgłoszenia do Urzędu Patentowego.
Aby odpowiednio zadbać o swoje interesy warto zastanowić się nad strategią ochrony zasobów niematerialnych jakie znajdują się w przedsiębiorstwie i skorzystać z pomocy profesjonalistów, rzeczników patentowych, którzy dobierając odpowiednią strategie ochrony skutecznie wspierają w objęciu wszystkich aktywów firmy ochroną.
Artykuł opublikowany 28 stycznia 2022 roku w Rzeczpospolita, Poradnik Prawo i Podatki
