Sięgać gwiazd – własność intelektualna w kosmosie

Sięgać gwiazd – własność intelektualna w kosmosie

25 października 2019 - Oliwia Czarnocka
Udostępnij:

W lipcu 2019 r. obchodziliśmy 50 rocznicę lądowania człowieka na księżycu. Przez ostatnie 50 lat technologie kosmiczne poczyniły ogromne postępy. Od dawna jest to jeden z najbardziej zaawansowanych obszarów technicznych na świecie. Z biegiem lat w jego rozwój coraz mniej angażują się państwa, a coraz więcej sektor prywatny.

Nadarza się okazja, by również rodzime firmy wzięły udział w podboju przestrzeni kosmicznej. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło program Szybka ścieżka – Technologie kosmiczne, którego celem jest wsparcie przedsiębiorstw w podnoszeniu poziomu gotowości technologicznej opracowanych przez nie rozwiązań do TRL na poziomie minimum 7. Realizowane projekty powinny obejmować prace badawczo-rozwojowe mające na celu rozwijanie technologii we wskazanych obszarach tematycznych.

Legendarny wyścig kosmiczny z czasów zimnej wojny został zastąpiony w dużej mierze programami współpracy międzynarodowej. Jednak z tego względu ochrona wypracowanych rozwiązań powinna odbywać się w miarę możliwości w prostych, jednolitych ramach prawnych. Szczególnie, że wkład techniczny i finansowy sektora prywatnego będzie nabierał coraz większego znaczenia w przyszłym rozwoju działalności kosmicznej.

W ramach działalności naukowej mogą powstać prawa własności intelektualnej (np. prawa autorskie do kodów oprogramowania, do uzyskanych zdjęć i materiałów wideo) i prawa własności przemysłowej (patenty na wynalazki, prawa wyłączna na wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych).

Zasadniczo patenty są ważne tylko w granicach terytorialnych wyznaczonych krajów. Przestrzeń kosmiczna, podobnie jak morze pełne i Antarktyda, nie należą do żadnego kraju, a zatem nie podlegają przepisom krajowym (Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z księżycem i innymi ciałami niebieskimi, art. 2). Zatem mogą pojawić się problemy, gdy wynalazek jest wykorzystywany lub naruszany w przestrzeni kosmicznej. Rozwiązanie tego problemu podsuwa nam art. 8 wspomnianego Układu, wskazujący, że jurysdykcję i kontrolę nad obiektem wypuszczonym w kosmos sprawuje państwo, w którym obiekt ten jest zarejestrowany. Dlatego prostym rozwiązaniem tej luki prawnej byłoby uczynienie prawa patentowego wykonalnym dla obiektów w przestrzeni kosmicznej, które podlegają jurysdykcji i kontroli danego kraju. Krok ten podjęły USA w listopadzie 1990 roku.

Wynalazki związane z branżą kosmiczną zgłaszane są nie tylko w klasie B64 (statki powietrzne), ale też w klasach, w których znajdują się rozwiązania z dziedziny elektroniki, robotyki, automatyki, optyki, a także mechaniki i telekomunikacji. Portfel patentów ESA (Europejska Agencja Kosmiczna) zawiera około 450 zgłoszeń patentowych i patentów na wynalazki wykonane przez pracowników ESA. Obejmują one takie tematy jak anteny, mechanizmy kontroli położenia satelity, sprzęt i systemy komunikacyjne, detektory, inżynieria mechaniczna, komunikacja optyczna, zasilacze i systemy napędowe[1].

NCBiR oczekuje na wnioski chętnych, by sięgnąć gwiazd do 15 listopada 2019 r. Więcej informacji pod adresem: https://www.ncbr.gov.pl/index.php?id=33717&L=4

[1] https://www.esa.int/About_Us/Law_at_ESA/Intellectual_Property_Rights/ESA_and_patents

Treść artykułu ma na celu przedstawienie ogólnych informacji związanych z danym tematem. W przypadku konkretnej sprawy należy zasięgnąć specjalistycznej porady uwzględniającej indywidualne okoliczności.

Warszawa

JWP Rzecznicy Patentowi
ul. Mińska 75
03-828 Warszawa
Polska
T: 22 436 05 07
E: info@jwp.pl

NIP: 526 011 18 68
REGON: 010532597
KRS: 0000717985

Gdańsk

JWP Rzecznicy Patentowi
Budynek HAXO
ul. Strzelecka 7B
80-803 Gdańsk
Polska
T: 58 511 05 00
E: gdansk@jwp.pl

Kraków

JWP Rzecznicy Patentowi
ul. Kamieńskiego 47
30-644 Kraków
Polska
T: 12 655 55 59
E: krakow@jwp.pl

Wrocław

JWP Rzecznicy Patentowi
WPT Budynek Alfa
ul. Klecińska 123
54-413 Wrocław
Polska
T: 71 342 50 53
E: wroclaw@jwp.pl